Vakmens

We kennen het begrip ‘vakmanschap’. Dat is volgens Van Dale: “vaardigheid in een beroep of handel; de vaardigheid om hoog kwalitatief werk af te leveren; beheersing van een beroep of vak; bedrevenheid; kennis van zaken; (vak)kundigheid; vakwerk; meesterschap”. Een “oud” begrip dat zeker van toepassing op de grote meester Leonardo da Vinci.

Uit de betekenissen blijkt dat het gaat om het eerste deel van het woord: het vak. Daarop ligt ook de klemtoon bij het uitspreken: vák-man-schap. Het wordt ook vaak gerelateerd aan het begrip ‘ambachtelijk’. Een van de meest bekende reclameslogans in Nederland die vanaf eind jaren ’50 vele jaren werd gehanteerd door een groot biermerk luidt: “Vakmanschap is meesterschap”. Het is voor iedereen duidelijk dat het gaat om de kwaliteit van het product.

Heel soms wordt het minder goed “bekkende” ‘vakmensschap’ gebruikt. Er wordt wel dezelfde betekenis aan gegeven als aan vakmanschap. Echter het wordt als een gender neutrale, emancipatoir correcte aanduiding gebruikt: vakmensschap i.p.v. vakmanschap (m/v). Je kunt er ook anders naar kijken. Het gaat bij vakmensschap niet alleen om de vaktechnische aspecten maar ook om de meer sociale kant van het vak. Dus naast technisch vakmanschap gaat het ook om sociaal vakmanschap. Bij vakmensschap ligt de klemtoon op mens: vak-méns-schap. Het draait om de mens.

In ons taalgebruik hebben we het steeds meer over ‘professionals’. Volgens Van Dale is dat iemand die zijn sport als beroep uitoefent, een beperkte definitie. In managementjargon bedoelen we dan iemand die deskundig is, verstand van zaken heeft. Er is steeds meer aandacht voor de professional die vanuit eigen kennis en ervaring de kans krijgt zich te ontwikkelen binnen het werk. Organisaties die zo werken zijn beter in staat een verschil te maken. Je zou kunnen zeggen dat niet de organisatie maar de mens centraal wordt gesteld. Daar hoort bij de relatie tussen de mensen, zowel binnen als buiten de organisatie, tussen collega’s, partners én klanten. We kunnen spreken van ‘vakmensen’. Dit meervoud wordt overigens wel veel gebruikt.

Een vakmens is in mijn ogen in de eerste plaats een mens die zich wil en kan ontwikkelen als individu en als lid van een gemeenschap/organisatie, privé en in werk. Dat ontwikkelen beperkt zich niet tot kennis en vaardigheden maar richt zich op hoofd, hand én hart. Het hart maakt het onderscheid, hart voor de zaak hebben. Mijn advies is: geef aandacht aan de mens voor en met wie je werkt. Want aandacht geeft groei, van jezelf, je collega en je klant. Word een vakmens!